Bolesna skolioza: dzwonek alarmowy. Badanie i różnicowanie z wykorzystaniem Medycyny Ortopedycznej wg Cyriax’a. Przykłady praktyczne
Przykład 1
Wywiad
- Chłopiec, 13 lat.
- Od 3 miesięcy ból lokalny w kręgosłupie, po prawej stronie, okolica L2-L3 narastający.
- Nasilający się w czasie siedzenia, w zgięciu.
- Ból budzi w nocy.
- Poza bólem kręgosłupa doskonały stan zdrowia.
Badanie funkcjonalne
- Skolioza piersiowo-lędźwiowa jednołukowa w lewo ok. 20o.
- Duże ograniczenie i ból w czasie zgięcia, zgięcia bocznego w lewo.
- Bolesna palpacja wyrostków L2 i L3.
- Pozostałe testy negatywne
RTG: sklerotyzacja w okolicy trzonów L2-L3, dodatkowe badania
Diagnoza: Kostniak kostninowy (osteoid osteoma)
Leczenie: Operacja
Przykład 2
Wywiad
- Kobieta, lat 32
- Od 3 tygodni silny ból pleców, obustronny, lekko promieniujący do obu pośladków
- Przyczyna: przenoszenie ciężkiego przedmiotu, ból pojawił się bezpośrednio, po czym się zwiększył.
- Obecnie bez zmian, w odniesieniu do początku dolegliwości poprawa (mniejszy ból).
- Prowokowany przez zgięcie, siedzenie, wstawanie, kaszel bolesny w plecach.
- Stanie, chodzenie nie prowokuje, daje niewielką poprawę.
- Leżenie eliminuje ból, noc bez bólu, rano lepiej (prawie bez bólu).
- Ból jest prawie cały czas, raz większy raz mniejszy.
Badanie funkcjonalne
- Niewielka (ok. 10-15o) skolioza dwułukowa piersiowa w prawo, lędźwiowa w lewo
- Test Adams’a pozytywny
- Zgięcie bolesne: bolesny łuk (wskazuje na małą przepuklinę tylno-centralną) z chwilową dewiacja tułowia w lewo (przepuklina na poziomie L4, poziom L5 jest ustabilizowany przez więzadło biodrowo-lędźwiowe)
- Zgięcie boczne w lewo bolesne: pośladek
- Zgięcie boczne w prawo bolesne: na końcu ruchu w kręgosłupie
- Pozostałe testy badania piersiowego negatywne
- Stanie: Chwilowa dewiacja w zgięciu
- Dodatkowo badanie SLR: negatywne
- Badanie neurologiczne: negatywne
Diagnoza: Mała przepuklina tylno-centralna na poziomie L4, twarda z miękkim elementem jądrowym, skolioza idiopatyczna pierwotna
Leczenie: manipulacja
Przykład 3
Wywiad
- Chłopiec, lat 14
- Ból w przejściu piersiowo-lędźwiowym, w okolicy prawej łopatki
- Od 2 miesięcy, bez zmian, bez przyczyny
- Ból pojawia się w czasie chodzenia (po ok. 45 min.), w staniu
- Siedzenie, zgięcie, leżenie eliminuje dolegliwości od razu
Badanie funkcjonalne
- Niewielka skolioza (10-15o), wysoko piersiowa w lewo, w przejściu piersiowo-lędźwiowym w prawo.
- Poza tym negatywne.
- Test Adams’a
Badanie dodatkowe
Stanie na jednej nodze ukazuje kompensacje słabej stabilności tułowia, przez przeprostne ustawnie kręgosłupa piersiowego, asymetryczną rotację tułowia w prawo i zgięcie boczne w odcinku piersiowym w prawo. Takie ustawienie w czasie wykonywanych testów może tłumaczyć przeciążenie struktur więzadłowo-stawowych po stronie prawej w staniu i w czasie chodzenia.
Diagnoza: zespół posturalny, więzadłowy, skolioza idiopatyczna pierwotna, przeciążenie wtórne do zaburzenia kontroli posturalnej
Leczenie: PNF, Stabilizacja tułowia, Szkoła pleców
Podsumowanie
Powyżej przedstawione przykłady diagnostyki bólu w skoliozie są w odniesieniu do tytułowego „alarmu” w diagnostyce różnicowej często spotykanymi w codziennej pracy pacjentami. Zawsze warto jednak pamiętać, że nawet jeśli nie uda się nam zróżnicować przyczyny bólu na pierwszej wizycie to możemy podjąć leczenie w oparcie o hipotezę wynikającą z interpretacji badania.
Nie zapominajmy jednak nigdy, że brak poprawy zawsze będzie wskazaniem do dalszej diagnostyki i zmiany hipotezy.